دانشمند مسلمانی که با 70 زبان سخن می‌گفت را بشناسید

  این مورخ می گوید: فارابی بخشی از عمر خود را صرف یادگیری زبان کرد، او زمانی که به بغداد آمد زبان عربی را خوب نمی‌دانست، اما وقتی که از بغداد به دمشق رفت یکی از زبان شناسان خوب عربی بود. فارابی با زبان‌های عربی، ترکی، فارسی، اردو و یونانی را به صورت علمی آشنا بود.

 هر کس زندگی‌نامه ابونصر فارابی فیلسوف بزرگ اسلامی را خوانده باشد، به معلوماتی شگفت انگیز در باره ویژگی‌های این دانشمند و فیلسوف بزرگ خواهد رسید، از جمله اینکه فارابی با 70 زبان سخن می‌گفت. حال این معلومات که او با 70 زبان سخن می‌گفت چقدر حقیقت دارد؟
ابونصر محمد بن محمد ملقب به «فارابی»، در حدود سال 260هجری قمری/ 870 میلادی در دهکدهٔ «وسیج» از ناحیهٔ «پاراب» یا فاریاب در افغانستان کنونی به دنیا آمد.
فارابی دانشمندی بزرگ و برجسته در زمان خود بود، او به دلیل مقام والای علمی‌اش، لقب «المعلم الثانی» به خود گرفت. لقب «المعلم الاول» لقب ارسطو، فیلسوف بزرگ یونان بود. فارابی در فلسفه از ارسطو پیروی، و افکار و آثارش متأثر از اندیشه‌ ارسطویی است. فارابی  آثار این فیلسوف یونانی را پس از مطالعه دقیق به زبان عربی ترجمه، شرح وتفسیر کرد.

 زادگاه و مکان تحصیلات فارابی
این دانشمند بزرگ  در منطقه فاریاب افغانستان کنونی به دنیا آمد و لقب او از همان منطقه برگرفته شده است، اما با توجه به اینکه این منطقه در حوزه جغرافیای ترکستان آن زمان بود، برخی‌ها او را اهل ترکستان می‌دانند.
فارابی تحصیلات خود را در بخارا و بغداد گذراند و در علوم فلسفه، زبان، طب، موسیقی و ریاضیات عالمی بی‌نظیر بود. آثار فلسفی او، راه را برای مریدان و دانش آموزان خودش باز کرد و به عنوان منابعی مهم برای نسل‌های پس از مرگش هم باقی ماند. فارابی نقش بسیار مهمی در جدا کردن علوم اللهیات از علوم عقلی فلسفه داشت.
این دانشمند اسلامی زاده افغانستان به مناطق و کشورهای مختلفی سفر کرد و در نهایت در سال 339 هجری قمری موافق با 950 میلادی در سن 80 سالگی در دمشق درگذشت.

ابن خلکان مورخ معروف: فارابی با 70 زبان سخن می گفت
ابن خلکان در باره فارابی می نویسد: فارابی به 70 زبان سخن می‌گفت، اما برخی از پژوهشگران نسبت به این مسئله شک و تردید دارند؛ البته اغلب مورخان بر تسلط فارابی به عربی، فارسی، ترکی، اردو و یونانی متفق هستند اما اغلب آثار او به زبان عربی نوشته شده است. برخی‌ می‌گویند: دلیل عربی بودن آثار وی، زبان بین المللی بودن عربی در جوامع اسلامی بوده است و دلیل دوم، وجود فارابی در شهر بغداد که در آن زمان باشگاه و محل التقاء دانشمندان، فلاسفه و ادبا بود، می باشد.
ابن خلکان در کتاب «وفیات الاعیان» داستانی را در باره مسئله زبان شناسی فارابی ذکر می‌کند. او نقل می‌کند: روزی فارابی وارد مجلس سیف الدوله حمدانی حاکم دمشق آن زمان می‌شود، سیف الدوله مجلسی از ادباء و فضلاء داشت. فارابی در حالی که لباس وجامه ترکی که غیر متعارف دانشمندان اسلامی بود پوشیده بود، وارد مجلس سیف الدوله شد. سیف الدوله که او را نشناخته بود به فارابی گفت: بنشین.
فارابی جواب داد: جایی که منم، یا جایی که تو هستی؟
سیف الدوله جواب داد: جایی که تو هستی. در زبان عربی :«من حیث انت» می‌تواند دو معنی داشته باشد. هم جایی که تو هستی و هم جایی که تو بخواهی. در اینجا فارابی معنای دوم را برای خود انتخاب کرد و از همه افراد گذشت تا به نزدیک سیف الدوله رسید، در این هنگام سیف الدوله به زبان خاصی که با نگهبانان‌اش صحبت می‌کرد گفت: این شخص به مجلس بی ادبی کرد بیرونش کنید تا او را بعدا مجازات کنیم. ناگاه فارابی با همان زبان به سیف الدوله گفت: «یا امیر صبر کن چرا که نتایج امور به عاقبت آنهاست». سیف الدوله شگفت زده شد که چگونه این مرد این زبان را فهمید، سیف الدوله از او پرسید:«این زبان را می فهمی ؟»
فارابی جواب داد:«آری من به بیش از هفتاد زبان سخن می‌گویم».
ابن خلکان می‌گوید: سیف الدوله با شنیدن این جواب برای فارابی احترام ویژه‌ای قائل شد.
این مورخ می گوید: فارابی بخشی از عمر خود را صرف یادگیری زبان کرد، او زمانی که به بغداد آمد زبان عربی را خوب نمی‌دانست، اما وقتی که از بغداد به دمشق رفت یکی از زبان شناسان خوب عربی بود. فارابی با زبان‌های عربی، ترکی، فارسی، اردو و یونانی را به صورت علمی آشنا بود.

مدینه فاضله و فارابی
فارابی بر روی مسئله شناخت مفهوم «خوشبختی» در زندگی انسان بسیار تحقیق کرد. او با شناخت فلسفه یونان، اندیشه‌های جدید و تجارب سفرهای خود نظریه‌اش را در زمینه «خوشبختی» انسان ارائه داد.
فارابی با طرح موضوع «مدینه فاضله» که با مدینه فاضله افلاطون همخوانی دارد، بسیار مشهور شد او «مدینه فاضله» را شهر خوشبختی می‌داند که همه انسان‌ها از راه عقل خواهان رسیدن به آن هستند.
فارابی در نهایت «خوشبختی» را با عقل، شعور، آگاهی و درک مرتبط می‌داند و نتیجه می‌گیرد که انسان جاهل هرگز خوشبخت نخواهد بود./العربیه