صلح امام حسن(رض) از روی ناچاری و ضعف و عدم قدرت نبود

جهان اسلام با قدمتی بیش از هزار سال همیشه در مقطعی از زمان دچار برخی مشکلات، سختی ها و اختلافات درونی شده، اما صاحب این دین الله جل جلاله مجددان و مصلحانی در هر عصر و زمانی برانگیخته تا مسلمانان دوباره عزت، اقتدار و عظمت گذشته خود را إحیا و پیدا کنند.

دقیقا در عصر و برهه ای زندگی می کنیم که جهان اسلام در اختلافات درونی نیمه جان شده و برای نجات خود دست به دامن دشمنان دیروز _ و عاشقان سرمایه های امروز و منابع طبیعی جهان اسلام _ شده اند و بدون اینکه خود مسلمانان راه حلی را پیش کنند تا از این بیشتر مسلمانان در برادر کشی از بین نروند در پی اجازه و اشاره دست دشمنان اصیل جهان اسلام هستند.

در حقیقت ما نیاز به یک الگوی عملی در میدان اصلاح و سازش بین کشورهای اسلامی داریم و این شخصیت را می توان به راحتی در تاریخ اسلام یافت، این شخصیت کسی نیست جزء سرور جوانان بهشت، سبط رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و فرزند علی شیر خدا سیدنا حسن رضی الله عنه، شخصیتی که مورد اجماع تمام فرق اسلامی و بهترین گزینه برای تأسی و الگوبرداری در چنین اوضاع بحرانی است.

سیدنا حسن رضی الله عنه به ما درس حلم، تواضع، ایثار و سیادت و سروری آموخت، به ما آموخت که رهبری و سیادت با قهر و غلبه، خونریزی و نابودی اموال و هتک نوامیس مسلمان حاصل نمی شود، بلکه سیادت و پیشوا بودن با از بین بردن بغض و کینه و صلح کردن در مقابل حفظ خون مسلمانان حاصل می شود، شخصیتی که در دنیا و آخرت به بشارت رسول اکرم سید و سرور مسلمانان می باشد، حضرت رسول اکرم با افتخار به فرزند نازنینش سیدنا حسن اشاره می کند و او را به سبب این که باعث صلح و اخوت بین مسلمانان در آینده خواهد شد مدال سیادت و سروری این امت را به او هدیه می کند و این مدال تا ابد مزین به قول رسول گهربار ( إن ابنى هذا سيد ) و با اسم بزرگوار سیدنا حسن عجین و مأنوس شده، جابر بن عبدالله می فرماید: من سره أن ینظر إلی سید شباب أهل الجنة فلينظر إلى الحسن بن على (صحيح ابن حبان) هر کسی که با دیدن سرور جوانان اهل بهشت خشنود می شود، پس به حسن بن علی رضی الله عنهما نگاه کند،حسن فرزند فاطمه رضی الله عنها شخصیتی با وجود نسب شریف و والای خود وارد حل مشکلات و احتیاجات مردم می شود و کسانی که با او با بی احترامی برخورد می کنند با نیکویی آنها را مجاب می کند.

صلح امام حسن رضی الله عنه

سیدنا حسن بر خلاف بعضی از مورخین از روی ناچاری و ضعف و عدم قدرت صلح نکرد، بلکه از روی توان، هیبت و شوکت صلح نمود با این که جایگاه ویژه ای در بین جهان اسلام دارد تن به این صلح نه از روی ناچاری، بلکه از روی فکر و اندیشه به این آیه قرآنی ( فاصلحوا بینهما ) همت گماشت، علامه صلابی مورخ شهیر اسلامی در کتاب گرانسنگش به نقل از سیدنا حسن می نویسد: شخصی به حسن گفت مردم گمان می کنند شما ردای خلافت را در سر دارید، حضرت فرمود: سرهای عرب در دستان من است، مصالحه می کنند با هر کسی که صلح کنم و می جنگند با هر کسی که بجنگم، اما من خلافت را به خاطر الله ترک کردم، این خود گواهی موثق بر تنازل سیدنا حسن از خلافت از روی ضعف و سستی نبوده، بلکه به خاطر رضایت الله و حفظ خون مسلمانان و انتخاب خلیفه با شورای مسلمین صلح می نماید.

شرایط صلح

مهمترین شرایط صلح بین حضرات حسن و معاویه رضی الله عنهما موارد زیر بود
1-معاویه باید بر اساس کتاب خدا، سنت پیامبر و روش خلفای راشدین رضی الله عنهم رفتار کند.
2-معاویه کسی را ولیعهد و جانشین خود نکند و انتخاب خلیفه را به شورای مسلمین واگذارد.
3- دو طرف درگیر، گذشته همدیگر را بخشوده و همه مردم هر جا هستند در امنیت باشند.

دلایل صلح

سیدنا حسن به دلیل موارد زیر صلح می کند:
۱: رضایت الله و اراده صلح و سازش بین امت،
۲: ترغیب و بشارت پیامبر برای سیدنا حسن که خود باعث تحریک اساسی این حرکت خداپسندانه می شود،
۳: حفظ خون و نوامیس مسلمانان،
۴: تلاش و حرص مصلح و سبط رسول الله بر وحدت اسلامی.
این موارد یکی از اصلی ترین گزینه های امام حسن رضی الله عنه بود که با صلح خود خنده و شادی را به لب عموم مسلمانان هدیه داد و کفار و دشمنان را از این اختلافات درونی مأیوس و نا امید کرد.

نتائج صلح

این صلح نتائج بسیار خوشایندی داشت که برخی از آنها در این نوشته ذکر می کنیم:
۱: وحدت امت تحت یک فرماندهی واحد، تمام صحابه و نماد صلح و دوستی حسن رضی الله عنه با معاویه رضی الله عنه بیعت کردند و امت یکپارچه در زیر یک پرچم قرار گرفت،
۲: فتوحات اسلامی دوباره جان تازه ای می گیرد بعد از این که مدت ها متروک مانده بود،
۳: وحدت امت اسلامی در مقابل خوارج، افراطگرایان و تندروها، این گزینه یکی از مهمترین مسائلی است که ذکر شد، وحدت امت اسلامی باعث ضعف و اضمحلال افراطیون خواهد شد، چنانچه که امیر معاویه توانست حرکات این گروه افراطی و تندرو را کنترل کند و نگذاشت از این بیشتر خوارج به نام اسلام، اسلام را بدنام کنند.

گر چه که زوایای صلح امام حسن با این اوضاع بغرنج اندکی تفاوت دارد، اما به عنوان منشور و دستور بین عموم مسلمانان قابل استفاده خواهد بود و از آن جایی که سیدنا حسن شخصیتی متفق علیه بین عموم مذاهب اسلامی و بهترین الگو برای حکام اسلامی است می توان به عنوان یک طرح اساسی از قضیه صلح امام حسن استفاده کنیم.

همه باید برای وحدت امت اسلامی، مقابله با افراط گرایان و جلوگیری از دست درازی دشمنان اسلام صلح امام حسن را به عنوان یک منشور اساسی در بین خود عملی کنیم.
به امید آن روز

منبع: کانال تلگرامی مولاناسیدمحمدفاضلی موحد[حفظه الله]